สำนักงานพัฒนาที่ดินเขต ๑๒

10 กุมภาพันธ์ ของทุกปี เป็นวันหมอดินอาสา (LDD Volunteered Soil Doctor Day) เพื่อเชิดชูเกียรติหมอดินอาสา ผู้เสียสละและทุ่มเทการทำงานร่วมกับกรมพัฒนาที่ดินใน การอนุรักษ์ พัฒนา ดูแลดินและที่ดินทางการเกษตรมาอย่างยาวนาน

เมนูหลัก

บริการประชาชน

คู่มือสำหรับประชาชน

หน่วยงานภายในกรมฯ

ค้นหาภายในเว็บไซต์

เว็บไซต์ที่น่าสนใจ

หมวดหมู่ : อื่น ๆ

เรื่อง : พรุแฆแฆ ปลูกผักเสี้ยนแปรรูป....เพิ่มมูลค่า

โดย : admin

เข้าชม : 923

อังคาร ที่ 13 เดือน มิถุนายน พ.ศ.2560

พรุแฆแฆ ปลูกผักเสี้ยนแปรรูป....เพิ่มมูลค่า

นายจรัส สิงประจิม หัวหน้างานส่งเสริมและขยายผล
ศูนย์ศึกษาการพัฒนาพิกุลทองอันเนื่องมาจากพระราชดำริ

พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช
ทรงมีพระราชดำริ ให้ศูนย์ศึกษาการพัฒนาพิกุลทอง อันเนื่องมาจากพระราชดำริ และหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเข้าไปช่วยเหลือ และพัฒนาพื้นที่พรุแฆแฆ ให้ราษฎรสามารถใช้พื้นที่เพื่อการเพาะปลูกและใช้ที่ดินให้เกิดประโยชน์ เนื่องจากสภาพพื้นที่เป็นพรุเสื่อมโทรมกว่า 11,000 ไร่ ส่วนใหญ่เป็นที่ลุ่มต่ำมีน้ำท่วมขังเกือบตลอดทั้งปี

ศูนย์ศึกษาการพัฒนาพิกุลทองฯ ได้พัฒนาปรับปรุงพื้นที่พรุแฆแฆ ซึ่งเป็นที่ลุ่มต่ำ ของบ้านป่าทุ่ง อำเภอสายบุรี จังหวัดปัตตานี ให้เกษตรกรสามารถ ทำการเกษตรได้ โดยส่งเสริมการใช้ประโยชน์ที่ดินเพื่อ การปลูกข้าว หลังฤดูกาลเก็บเกี่ยวส่งเสริมการปลูกพืชผัก พืชไร่ อาทิ บวบ พริกหยวก ถั่วฝักยาว เป็นต้น รวมไปถึงการถ่ายทอดความองค์รู้ต่างๆ สู่พี่น้องเกษตรกรในพื้นที่เพื่อให้มีการใช้ประโยชน์ที่ดินอย่างต่อเนื่อง

ที่นี่จึงเป็นแหล่งผลิตพืชผักที่สำคัญของหมู่บ้านและอำเภอสายบุรี ส่วนพื้นที่ดอน ที่อยู่ในเขตพื้นที่บ้านบาเลาะ ซึ่งเป็นพื้นที่สันทราย ราษฎรบ้านบาเลาะได้พยายามใช้พื้นที่ที่เป็น ดินทรายจัดเหล่านี้โดยการปลูกผักเสี้ยนติดต่อกันเป็นระยะเวลานาน ทำให้ได้ผลผลิตค่อนข้างต่ำ ราษฎรยังไม่มีความรู้ในการปรับปรุงดิน ปีพ.ศ.2557 ศูนย์ศึกษาการพัฒนาพิกุลทองฯ จึงได้ถ่ายทอดความรู้ด้านการจัดการ ดินทราย โดยส่งเสริมการใช้ปุ๋ยหมักเพื่อเพิ่มอินทรียวัตถุให้กับดิน และเป็นการลดการใช้ปุ๋ยเคมีให้แก่เกษตรกรผู้ปลูกผักเสี้ยน และยังส่งเสริมให้มีการจัดตั้ง กลุ่มปลูกผักเสี้ยน ขึ้นโดยมีเกษตรกรที่ปลูกผักเสี้ยนสมัครเป็นสมาชิก จำนวน 43 ราย รวมพื้นที่ 29 ไร่ กลุ่มเกษตรกรดำเนินการปลูกผักเสี้ยน ซึ่งใน 1 ปีสามารถปลูกผักเสี้ยนได้ 5 รุ่น ผักเสี้ยนให้ผลผลิตอย่างต่อเนื่องและสร้างรายได้อย่างน่าพอใจ ต่อมาจึงมีการจัดตั้งกลุ่มแปรรูป ผักเสี้ยนดอง ขึ้นในบริเวณพื้นที่ใกล้เคียงมีสมาชิกจำนวน 11 ราย โดยรับซื้อผักเสี้ยนจากกลุ่มปลูกผักเสี้ยนในพื้นที่ แล้วนำมาแปรรูปเป็นผักเสี้ยนดอง จำหน่ายภายในหมู่บ้านและตลาดทั่วไป

รู้จักผักเสี้ยนกันสักนิดก่อนจะปลูกว่าผักเสี้ยนเป็นพืชผักที่เหมาะสมกับการปลูกมากน้อยเพียงไร ผักเสี้ยนเป็นผักในสกุล Cleome วงศ์ Cleomaceae มีชื่อวิทยาศาสตร์ Cleome gynandra L. ชื่อสามัญว่า Spider weed หรือ spider flower ส่วนชื่ออื่น ในภาคกลางและภาคอื่นๆ เรียกผักเสี้ยน ส่วนภาคเหนือ เรียกว่าผักส้มเสี้ยน แหล่งกำเนิดดั้งเดิมอยู่ใน เขตร้อนของทวีปเอเชียรวมทั้งไทย พบขึ้นเองตามที่รกร้างว่างเปล่าทั่วไป เป็นพืชที่ถือเป็นวัชพืชอย่างหนึ่ง มีลักษณะทางพฤกษศาสตร์เป็นพืชล้มลุก เนื้ออ่อน สูงไม่เกิน 1 เมตร แตกกิ่งก้านเป็นพุ่มกว้าง ตามลำต้นและกิ่งก้านมีต่อมขนอ่อนปกคลุม ใบเป็นแบบมือประกอบด้วยใบย่อย 3-5 ใบ ก้านใบยาว ออกสลับกันบน กิ่งดอก ออกเป็นช่อปลายกิ่ง กลีบดอกมีสีขาว หรือเหลีอบม่วง ดอกมีลักษณะเป็นเส้นยาวเล็กคล้ายเสี้ยน จึงชื่อผักเสี้ยน หรือคล้ายขาแมงมุม จึงเรียกในภาษาอังกฤษว่า spider flower ผล มีลักษณะเป็นฝักยาวทรงกระบอกปลายแหลม มีจงอยตรงปลาย เมล็ดสีน้ำตาลดำขนาดเล็ก ขยายพันธุ์โดยการเพาะเมล็ด ประโยชน์ด้านอื่นๆ ของผักเสี้ยน มีคุณสมบัติด้านสมุนไพรตามตำราแพทย์แผนไทยหลายประการ เช่น ต้น : มีกลิ่นฉุนร้อน แก้เลือดระดูเน่าเสียที่ทำให้จับสั่นสะท้าน ใบ : บำรุงเสมหะให้เป็นปกติ ดอก : แก้เลือดสตรีอันอยู่ในเรือนไฟ เมล็ด : ฆ่าไส้เดือน(พยาธิ)ในท้อง ราก : แก้ลมอันเป็นพิษ ผักเสี้ยนทั้งห้า (ต้น ใบ ดอก เมล็ด ราก) : รสร้อน แก้ปวดท้อง ลงท้อง แก้พิษฝี แก้ไข้ ตรีโทษ ในตำราแพทย์แผนไทยมีคำเรียกผักเสี้ยนทั้งสอง หมายถึงผักเสี้ยนกับผักเสี้ยนผีรวมกันในอินเดียใช้เมล็ดผักเสี้ยน สกัดทำเป็น ยากำจัดแมลง ในแอฟริกาใช้ยอดและใบอ่อนของผักเสี้ยนปรุงรสและกลิ่นซอส ในอินโดนีเซียใช้เลี้ยงสัตว์และใช้เมล็ดเป็นอาหาร สำหรับท่านที่มีพื้นที่ว่างลองใช้พื้นที่ปลูกผักเสี้ยนเพื่อเป็นรายได้เสริมอีกทางให้กับครอบครัว วิธีการปลูกผักเสี้ยน เริ่มด้วยการไถดินแล้วตากดินไว้ 5 – 7 วัน เตรียมดินให้ละเอียด ปรับหน้าดินให้สม่ำเสมอ ใส่ปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมักรองพื้นอัตรา 1,000 – 1,500 กก./ไร่ แล้วนำเมล็ดผักเสี้ยนหว่านใน อัตรา 1.3 – 1.5 กิโลกรัม/ไร่คราดดินกลบและคลุมด้วย ฟางข้าวแห้งเพื่อรักษาความชื้น หลังจากปลูกประมาณ 5 วัน ผักเสี้ยนจะเริ่มงอก ในช่วงผักเสี้ยนยังเล็กให้น้ำอย่าให้แฉะ

เมื่อมีใบจริง 2 – 3 ใบ ให้กำจัดวัชพืชและถอนแยกพร้อมใส่ปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมักอัตรา 200 – 300 กก./ไร่ เมื่อผักเสี้ยนมีอายุ 15 และ 20 วัน รดน้ำใส่ปุ๋ย โรคและแมลงที่สำคัญ ได้แก่ หนอนชอนใบ จะทำลายโดยการชอนไชกัดกินผิวใบ หากระบาดรุนแรงต้นผักเสี้ยนจะแคระแกรน เพลี้ยอ่อน จะเข้าทำลายผักเสี้ยน ทุกระยะการเจริญทำให้ชะงักการเจริญเติบโต ดอกร่วง และฝักคดงอ บิดเบี้ยว โรคโคนเน่า เป็นโรคที่ เกิดจากเชื้อรา จะเป็นจุดฉ่ำน้ำขนาดเล็ก ต่อมาแผลจะแห้งและยุบตัว ในที่สุดต้นจะเหี่ยวเฉาตาย หากระบาดรุนแรง ต้นจะหักล้มเป็นหย่อมและ ใบคล้ายถูกน้ำร้อนลวก การเก็บเกี่ยว ควรเก็บเกี่ยวผักเสี้ยนเมื่ออายุ 25 – 30 วัน สังเกตจากดอกชุดแรกกำลังตูม เก็บเกี่ยวโดยตัดยอด ล้างน้ำให้สะอาด แล้วนำไปดอง ต้นทุนการผลิตและผลตอบแทน ต้นทุนการผลิต 4,980 บาท/ไร่ ผลผลิตรวม 3,500 กิโลกรัม/ไร่ จำหน่ายกิโลกรัมละ 20 บาท มีรายได้รวม 70,000 บาท/ไร่/รุ่น รายได้สุทธิ 65,020 บาท/ไร่/รุ่น วิธีทำผักเสี้ยนดอง ส่วนประกอบที่ใช้ในการดอง 1.ผักเสี้ยน จำนวน 25 กิโลกรัม 2.เกลือ จำนวน 2.4 กิโลกรัม 3.ข้าวสุก จำนวน 4 กิโลกรัม 4.น้ำ จำนวน 150 ลิตร ขั้นตอนการดองผักเสี้ยน เตรียมน้ำที่สะอาด จำนวน 150 ลิตร นำผักเสี้ยนที่เก็บมาประมาณ 25 กิโลกรัม ล้างให้สะอาดตั้งพักไว้ให้สะเด็ดน้ำ จากนั้นนำผักเสี้ยนใส่ลงไปในน้ำปริมาณ 150 ลิตรและเกลือ จำนวน 2.4 กิโลกรัม คนให้เข้ากัน หลังจากนั้นใส่ข้าวที่สุก จำนวน 4 กิโลกรัม เพื่อทำการดองผักเสี้ยน ปิดฝาภาชนะแล้ววางทิ้งไว้ประมาณ 2-3 วัน ก็จะได้ผักเสี้ยนดองที่รสชาติอร่อย

พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ให้ศูนย์ศึกษาการพัฒนาพิกุลทองฯ พัฒนาพื้นที่พรุแฆแฆ เพื่อช่วยเหลือราษฎรให้สามารถใช้ประโยชน์พื้นที่เพื่อการเพาะปลูกได้นั้น ปัจจุบันโครงการพื้นที่พรุแฆแฆ ทั้งที่เป็นพื้นที่ลุ่มและพื้นที่ที่เป็นสันทราย เกษตรกรได้มีใช้ประโยชน์พื้นที่แตกต่างกันไป โดยเฉพาะพื้นที่ลุ่มเกษตรกรใช้พื้นที่ ทำนา และปลูกพืชผักหลังดูเก็บเกี่ยว ส่วนพื้นที่ดอนซึ่งเป็นดินทรายจัดมีปัญหาเกี่ยวกับความอุดมสมบูรณ์ เกษตรกรสามารถปรับปรุงดินใช้ประโยชน์โดยการปลูกผักเสี้ยนเพื่อสร้างรายได้มาอย่างต่อเนื่อง และสามารถส่งผลผลิตให้กลุ่มแปรรูปผักเสี้ยนดอง ผลิตได้อย่างต่อเนื่องเช่นเดียวกัน นับเป็นกลุ่มที่สร้างความเข้มแข็งให้กับชุมชน และสร้างรายได้แก่สมาชิกอย่างมั่นคง แก่ราษฎรในพื้นที่รู้สึกปลาบปลื้มใจยิ่งนัก ต่างรู้สึกซาบซึ้ง ในพระมหากรุณาธิคุณพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช เป็นล้นพ้นอย่างหาที่สุดมิได้ ที่ทำให้ราษฎรอำเภอสายบุรีมีข้าวกิน มีงานทำ และมีรายได้เลี้ยงครอบครัวมาจนทุกวันนี้

อื่น ๆ5 อันดับล่าสุด

หมอดินอาสาดีเด่นหัวใจเกษตรอินทรีย์ 30/เม.ย./2566

ดินเปรี้ยวจัด... ทำได้เห็นผล 16/ต.ค./2562

เขากวางอ่อน ผลิตผลสมุนไพรจากสัตว์ 25/มี.ค./2562

กระจูด พืชท้องถิ่นสู่งานหัตถกรรมสร้างอาชีพ 14/ก.พ./2562

ดาหลา พืชร่วมยางพาราเสริมรายได้ 22/ม.ค./2562

ข้อความที่ท่านได้อ่าน เกิดจากการเขียนโดยสาธารณชน และส่งขึ้นมาแบบอัตโนมัติ เจ้าของระบบไม่รับผิดชอบต่อข้อความใดๆทั้งสิ้น เพราะไม่สามารถระบุได้ว่าเป็นความจริงหรือ ชื่อผู้เขียนที่ได้เห็นคือชื่อจริง ผู้อ่านจึงควรใช้วิจารณญาณในการกลั่นกรอง และถ้าท่านพบเห็นข้อความใดที่ขัดต่อกฎหมายและศีลธรรม กรุณาแจ้งที่ asenrui@hotmail.com เพื่อให้ผู้ควบคุมระบบทราบและทำการลบข้อความนั้น ออกจากระบบต่อไป